6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (“Kanun”), tüketiciyi “Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi…” diye ifade etmektedir. Kanun’un lafzından anlaşılan; mesleki veya ticari amaç gütmeyen, kazanç elde etmek yerine kullanım veya yararlanma odaklı hareket eden gerçek veya tüzel kişiler tüketicidir. Bir gerçek kişinin amacı ve edinmiş olduğu mal veya hizmet doğrultusunda hangi amaçla hareket ettiğini tespit etmek tüzel kişiliğinkine göre daha kolaydır. Bir tüzel kişiliğin özellikle ticari şirketlerin ne zaman tüketici ne zaman tacir olduğunu tespit etmesi daha zor olmaktadır. Tam da bu noktada Türk Ticaret Kanunu’nun Ticari İş Karinesi başlıklı maddesinde tacirlerin borçları ve işlerinin ticari olmasının asıl olduğundan ancak aksinin ispat edilebilirliğinden bahsedilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 1. Ticari iş karinesi madde 19: “(1) Bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. Ancak, gerçek kişi olan bir tacir, işlemi yaptığı anda bunun ticari işletmesiyle ilgili olmadığını diğer tarafa açıkça bildirdiği veya işin ticari sayılmasına durum elverişli olmadığı takdirde borç adi sayılır. (2) Taraflardan yalnız biri için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler, Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, diğeri için de ticari iş sayılır.”
Tacirler için tüketici olup olmama konusunda kıskaç Türk Ticaret Kanunu’ndan kaynaklanmaktadır. Türk Ticaret Kanunu tacirlerin borçlandırıcı işlemlerini ticari iş saymıştır. Aksinin anlaşılması için borçlandırıcı işlemde bulunmadan önce karşı tarafa açıkça bildirme zorunluluğu veya işin niteliği gereği ticari sayılamayacak olması gerekmektedir. Tacirler ancak bu noktada tüketici olarak isimlendirilebilecek ve tüketicilere dair hak arama yollarına başvurabileceklerdir. Ancak buradaki bir başka husus da; tacirin borçlandırıcı işlemde bulunurken karşı tarafa işin ticari olmadığını açıkça bildirmiş olmasının söz konusu işlem niteliği itibari ile ticariyse veya mesleki bir faaliyetse yine taciri tüketici kılmayacak olmasıdır.
Gerçek kişiler açısından durumu değerlendirmek gerekirse; gerçek kişinin de tüketici sıfatını kazanabilmesi için yapmış olduğu iş, mesleki veya ticari amaçlı olmayacaktır. Gerçek kişiler de ticari iş karinesi yoktur ancak gerçek kişiler tacir olabilir veya ticari işlerde de bulunabilirler. Esnaf ve küçük işletmeler gerçek kişi işletmelerdir ve bu işletmeler için yapılan tüm borçlandırıcı işlemler ticari veya mesleki amaç güderek yapılmaktadır. Bu kapsamda ticari iş teşkil ederler. Bahse konu borçlandırıcı işlemi yapan kişiler de tüketici olmaktan çıkarlar ve tüketicilere özgü hak arama yollarını kullanamazlar.
Tüketici; gerçek veya tüzel kişilik olması farketmeksizin, mal veya hizmetten kişisel ihtiyaç amacıyla hareket etmelidir.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
Slm bankadan şirket sahibi tacir ceki kullanıyor İnşşat alanında faliyetleri ve yaptığı inşaat var bu adam başka bir firmadan daire almış bn tüketici diye dava açmış sizce bu adam tüketici mi
Merhabalar, tüketici; ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişidir. Bahsettiğiniz konu bakımından inceleyecek olursak, başka bir firmadan daireyi ticari veya mesleki olmayan amaçlarla almışsa (mesela ikamet etmek için) o zaman tüketici olur. Aksi durumda ise tüketici olarak kabul edilemeyecektir.