NİŞANLILIKTA HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ

Nişanlılığın birçok sona erme sebebi olabilir, nişanlılığın evlenme dışında herhangi bir sebeple sona ermesi halinde hediyelerin geri verilmesi gerekmektedir. Zira bu husus 4271 Sayılı Türk Medeni Kanunu 122. maddede: “Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.” şeklinde düzenlenmiştir.

Hediyelerin geri verilmesi için gereken şartlar ise:

• Hediyelerin nişanlılık sebebiyle verilmiş olması,
• Geri istenen hediyenin alışılmışın dışında olması,
• Nişanlılığın evlenme dışında bir sebeple sona ermesidir.

Yukarıdaki şartların varlığı halinde taraflardan herhangi biri hediyelerin geri verilmesi davasını açabilir. Hediyelerin geri verilmesini isteyen tarafın kusursuz olması veyahut daha az kusurlu olması da gerekmez. Zira hediyelerin geri verilmesinde kusur oranı önem taşımaz.

Hediyelerin geri verilmesini isteyebilecek kişiler ise:

• Hediyeyi veren nişanlı,
• Hediyeyi veren nişanlının annesi ve babası,
• Hediyeyi veren nişanlının anne ve babası gibi davranan kişilerdir.

Kanun’a göre yukarıdaki kişilerin haricindeki üçüncü kişilerin (nişanlıların yakınları) hediyelerin geri verilmesi davasını açma hakkı bulunmamaktadır.

Hediyenin geri verilmesi davası açılabilmesi için yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere, hediyenin alışılmışın dışında olması gerekir. Hangi hediyelerin alışılmışın dışında sayılacağı, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarına, bölgesel örf ve adetlere göre belirlenir. Genel olarak hediyenin değerinin yüksek olması, onun alışılmışın dışında olduğuna karine taşır. Ancak burada belirleyici olan tarafların ekonomik durumudur.

Türk Medeni Kanunu Madde 122/2 gereği, hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. (Sebepsiz zenginleşme ile ilgili ayrıntılı bilgi için “Sebepsiz zenginleşme” adlı yazımızı okuyabilirsiniz.) Buna göre hediyeler duruyorsa aynen geri verilir. Hediyelerin iyiniyetle elden çıkarılması durumunda geri verilmesi söz konusu olamaz. Ancak hediyelerin elden çıkarılması karşılığında maddi bir karşılık alınmışsa, (örneğin hediye satılmışsa) bu maddi değerin geri verilmesi istenebilir. Hediyelerin değeri konusunda anlaşmazlık olduğunda ise Mahkeme Bilirkişi kurumuna başvurarak hediyenin gerçek değerini belirleyecektir.

Nişanlılığın sona ermesinden sonra hediyelerin geri verilmesi davasının 1 yıl içerisinde açılması gerekmektedir, aksi halde dava Türk Medeni Kanunu madde 123 gereği zamanaşımına uğrayacaktır.

Hediyelerin geri verilmesine yönelik bir Yargıtay içtihatından kesiti aşağıda paylaşmak isteriz. “T.M.K.nun 122. maddesine göre, nişanlılık evlenme dışında bir sebepten sona ererse, nişanlıların birbirlerine vermiş oldukları, alışılmışın dışındaki hediyeler geri istenebilir. Bu maddeye göre, nişanın bozulması sebebiyle mutad dışı hediyelerin geri alınmasına dair davalarda kusur aranmaz. Nişanın bozulması halinde alışılmışın dışındaki hediyeler aynen, mevcut değilse mislen geri verilir veya karşılığı sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri istenir. Alışılmış (mutad) hediyelerden kasıt giymekle, kullanmakla eskiyen ve tüketilen eşyalardır. Kural olarak giymekle, kullanılmakla eskiyen ve tüketilen (elbise, ayakkabı vs. gibi) eşyaların iadesine karar verilemez. Yargıtay’ın yerleşik uygulamalarına göre, nişan yüzüğü dışında kalan tüm altın, takı ve ziynet eşyaları mutad dışı hediye olarak kabul edilmiştir. Öyle ise mahkemece, bu ilke ve esaslar gözetilerek davalıya, davacı nişanlısı tarafından takıldığı sabit olan 2 adet saatin de iadesine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.” ( 3. Hukuk Dairesi, 2013/900 E., 2013/2605 K., 19.2.2013)¹

¹Sinerji Hukuk Yazılımları,  Mevzuat Ve İçtihat Programı

                                                                                                                                              Hukuk Desteği