Evliliklerin boşanmayla sonuçlanması durumunda taraflar birbirlerinden maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilmektedirler. Boşanmanın fer’isi niteliğinde olan bu tazminat talepleri Türk Medeni Kanunu (“TMK”) m. 174’te “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.” denilerek düzenlenmiştir. Bu yazımızda boşanmanın fer’isi niteliğinde olmayan maddi tazminat taleplerinden bahsedeceğiz. Boşanmanın fer’isi niteliğinde olmayan manevi tazminat talepleriyle ilgili ise (Bkz….)
TMK m. 174’te bahsedilen maddi veya manevi tazminata hükmedilebilmesi için gerekli koşullardan biri, boşanmaya ilişkin olaylar ve meydana gelen zarar arasında nedensellik bağı bulunması gerekliliğidir. Maddi tazminatlar açısından, kişinin mevcut veya beklenen menfaatlerinin gördüğü zarar, boşanma ve buna bağlı olaylardan kaynaklanan bir zarar değilse, tazminat talebi boşanmanın fer’isi sayılmayacak ve ayrı bir dava ile talep edilmesi gerekecektir. Uygulamadan örnekler vermek gerekirse, konusu aşağıdaki kalemler olan maddi tazminat talepleri boşanmanın fer’isi sayılmamaktadır.
1) Düğün ve nikah giderleri,
2) Evlilik birliği için yapılan masraflar,
3) Çeyiz giderleri,
4) Düğünde takılan para ve ziynet eşyası
5) İşten ayrılma ve işe başlayamama nedeniyle yoksun kalınan kazançlar,
6) Doğum giderleri,
7) Eşyalara ilişkin istemler,
8) Eşe yöneltilen kira bedeli,
9) Eşin borcunun ödenmesine ilişkin giderler,
10) Eşe verilen borç
Söz konusu tazminat talepleri TMK m. 174 kapsamında, boşanmanın fer’isi olarak, boşanma davası ile birlikte veya dava sürerken ileri sürüldüğü zaman, boşanma davası harcından başka harca tabi olmayacak, bu talepler için ayrıca avukatlık ücretine hükmedilemeyecek ve bu talepler boşanma davası kesinleşmeden icraya konulamayacaktır. Yukarıda açıklandığı gibi, TMK m. 174 kapsamına girmeyen, zararın ve boşanmaya bağlı olayların arasında bir nedensellik bağının bulunmadığı tazminat talepleri ise boşanmanın fer’isi sayılmadığı için, bunların boşanma davasıyla veya karşı davayla talep edilmesi halinde ayrıca dava harcı ödenmesi gerekecektir.
Hukuk Desteği