BUTLAN NEDİR?

Butlan; bir hukuki işlemin kurucu unsurlarında herhangi bir eksiklik bulunmazken geçerlilik şartlarını taşımaması olarak ifade edilir. Geçerlilik şartları;  kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine ve kişilik haklarına aykırı olunmamasıdır. Öğretide butlan kavramı, “mutlak butlan” ve “nispi butlan” olarak ikiye ayrılmaktadır.

Mutlak butlan; ilgili işlemin kanunun emredici hükümlerine aykırı olması ve tarafların bu işlemi daha sonradan düzeltebilme olanağının olmamasını ifade eder. Hakim veya mahkeme önüne gelen bir uyuşmazlıkta mutlak butlanı re’sen tespit edebilecektir. Tarafların mutlak butlan ile sakat olan işlemi geçerli hale getirmek için yeniden işlem yapması gerekecektir.

Nispi butlan; ilgili işlemin mutlak butlana göre daha hafif bir nedenle hata, hile veya ikrah neticesinde sakat olması olarak ifade edilir. İlgili işlem kanunun emredici hükümlerine aykırı değildir fakat, işlemi oluşturan iradelerden birinde bozukluk bulunmaktadır. Hakim veya mahkeme önüne gelen uyuşmazlıkta nispi butlanı re’sen tespit edemeyecektir. İradesi bozulmuş olan kişinin istemi neticesinde nispi butlan tespit edilebilecektir.

Bir işlem mutlak butlan ile kesin hükümsüz olsa dahi, işleme yakın amaç taşıyan bir başka işlemin tüm geçerlilik şartlarını taşıması halinde ve tarafların geçersiz olan işlem yerine bu işlemin inşa edilmesini kabul etmeleri ile geçersiz olan işlem kendisine yakın amaç taşıyan işleme dönüşebilecektir. Öğretide bu duruma “tahvil” adı verilmektedir.

Kimi zaman hukuki işlemin tümünü geçersiz saymayıp, belirli bir kısmını geçerli tutmak mümkündür. Öğretide buna “kısmi butlan” adı verilmektedir. Örneğin; sözleşme içerisinde yer alan maddelerden biri mutlak butlan sebebi ile hükümsüzken geriye kalan kısım geçerliliğini devam ettirebilecektir. Hemen belirtmek gerekir ki; tarafların ilgili işlemi yapma amacı hükümsüz olarak ifade edilen madde ise; işlem tümü ile hükümsüz olacaktır.

Hukuk Desteği

iletisim: [email protected]