Duruşmalar esnasında kayıt ve yayın yapılması konusunu, hukuk ve ceza duruşmaları şeklinde ikiye ayırarak ele almak gerekir. Zira her iki duruşmanın da kendine özel yargılama usul ve kuralları bulunmaktadır. Bu yazımızda hukuk davaları yönünden konuyu açıklamaya çalışacağız. Peki duruşma görülürken tarafların veya mahkeme memurları dışındaki üçüncü kişilerin kayıt ve yayın yapmaları hukuken mümkün müdür?
Bu husus, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (“HMK”) 153. madde “(1) Duruşma sırasında fotoğraf çekilemez ve hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılamaz. Ancak, dava dosyasında saklı kalmak kaydıyla, yargılamanın zorunlu kıldığı hâllerde, mahkemece çekim yapılabilir ve kayıt alınabilir. Bu şekilde yapılan çekim ve kayıtlar ile kişilik haklarını ilgilendiren konuları içeren dava dosyası içindeki her türlü belge ve tutanak, mahkemenin ve ilgili kişilerin açık izni olmadıkça hiçbir yerde yayımlanamaz. (2) Duruşma sırasında bu yasağa aykırı davranan kişi hakkında 151’inci madde hükmü uygulanır. (3) Kayıt ve yayın yasağına aykırı davranan kişi hakkında, ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun 286 ncı maddesi hükümleri uygulanır.” hükmünde kesin olarak açıklanmıştır. Buna göre; duruşma esnasında fotoğraf veya video çekimi yapmak ya da ses kaydı almak açıkça yasaklanmış, anılan hareketlerin sadece yargılamanın zorunlu kıldığı durumlarda ki o da ilgili dava dosyasında kalmak ve dışarı yayılmamak şartıyla, mahkeme tarafından yapılabileceği belirtilmiştir. Burada hem mahkeme tarafından alınan söz konusu görüntü ve kayıtların hem de dosyada kişilerin kişilik haklarını ilgilendiren her türlü belge ve bilgilerin, kişilerin açık izni alınmadığı müddetçe dava dosyası dışına çıkarılamayacağı ve hiçbir yerde yayımlanamayacağı özellikle ifade edilmiştir.
Anılan yasağın ihlali halindeyse; ilk olarak, kişinin kayıt alma ve yayın yapma faaliyeti mahkeme tarafından durdurulacak ve devamında lüzum görülürse bu kişi duruşma düzenini bozduğu gerekçesiyle duruşma salonundan çıkarılacaktır. Ancak kişi, mahkemenin bu yöndeki tüm uyarılarına rağmen söz konusu yasaklı hareketleri yapmaya devam ederse derhal yakalanarak hakkında dört güne kadar disiplin hapsi cezası verilebilecektir. Açıklanan bu yaptırımlardan HMK 151. madde gereğince, avukatların istisna tutulduğunu da yeri gelmişken belirtelim.
Yasağı ihlal eden kişiler bakımından tüm bunlar haricinde ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 286. madde “(1) Soruşturma ve kovuşturma işlemleri sırasındaki ses veya görüntüleri yetkisiz olarak kayda alan veya nakleden kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” hükmü uyarınca; altı aya kadar hapis cezası verilebilecek ve gerekli görülürse yasaklı fiili işleyen kişinin tutuklu yargılanmasına da hükmedilebilecektir.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
